Tegenwoordig ervaren we veel stress, wat ten koste kan gaan van onze ademhaling. Het valt mij dan ook steeds vaker op dat er veel mensen een verstoord ademhalingspatroon laten zien. Verkeerd ademen is meer dan hyperventilatie (overademen). Een onregelmatige ademhaling, vaak zuchten en een hoge ademhaling (borstkasademhaling), zijn veel geziene problemen. In deze blog ga ik het hebben over wat er gebeurt tijdens het ademen, waaraan je een verstoorde ademhaling herkent en wat het belang van goed ademen inhoudt.
Let op: Heb jij ademhalingsproblematiek? Raadpleeg eerst een huisarts of deze symptomen passen bij ernstig onderliggend lijden.
Wat gebeurt er tijdens het ademen?
Het ademcentrum bepaalt hoe vaak en wanneer we ademhalen, wat een automatisch proces van het lichaam is. Bij het inademen wordt zuurstof via de longen opgenomen in het bloed en naar onze spieren en organen gebracht. Vanuit de spieren wordt koolstofdioxide via het bloed naar de longen gebracht, zodat die uitgeademd kan worden. De zuurgraad van het bloed en de hoeveelheid zuurstof in het bloed worden nauw door het ademhalingscentrum in de gaten gehouden.
Waaraan herken je een verstoorde ademhaling?
Voor mij zijn de belangrijkste symptomen van een verstoorde ademhaling het in- en uitademen door de mond, geluiden tijdens het ademhalen via de mond, vaker gapen of zuchten, een verhoogde ademfrequentie, een oppervlakkige ademhaling, de adem wordt ingehouden of is erg onregelmatig. Ook zie ik compensatie ontstaan in de nek en schouders, omdat daar de hulpademhalingsspieren zitten.
Daarnaast zie ik dat veel mensen meer aandacht hebben voor de inademing dan de uitademing. De uitademing is daardoor vaak te kort en de aansluitende adempauze wordt vaak overgeslagen.
Oorzaken en klachten voor een verstoord adempatroon
Uit Brits onderzoek blijkt dat één op de tien gezonde mensen een ontregelde ademhaling heeft. Meestal is een longontsteking, gekneusde/gebroken rib, (buik)operatie, verkeerde lichaamshouding of stress de onderliggende oorzaak. Uit datzelfde onderzoek blijkt dat een kwart van de mensen met longproblematiek verkeerd ademt.
Ik zie vaak dat mensen na een probleem van de longen of ribben een herstelde longfunctie hebben, maar dat het adempatroon zich niet hersteld heeft. Daardoor blijven deze mensen problemen ervaren met de ademhaling bij inspanning. Het is dus belangrijk dat er eerst naar de oorzaak van de verstoorde ademhaling wordt gekeken, voordat je de ademhaling gaat beïnvloeden.
Een verstoorde ademhaling kan tijdelijk geen kwaad, maar wordt een probleem als deze verstoring te lang aanhoudt. Door stress ga je te snel ademhalen, wat leidt tot een laag koolstofdioxidegehalte in het bloed. Het lichaam wil dat compenseren en vernauwt de bloedvaten in de hersenen met als gevolg: tintelingen, wazig zien, duizelingen, hartkloppingen en vermoeidheid.
Daarnaast kan er een scala aan andere lichamelijke klachten ontstaan. Er wordt geklaagd over een strak gevoel rond de borst, pijn en steken op de borst. Ook kan verkeerd ademen zorgen voor krampen, buikpijn of maagproblemen, diarree of juist obstipatie, maar denk ook aan angst en chronische vermoeidheid. Niet iedereen hoeft al deze klachten te ervaren. Soms is er geen pijl te trekken op de klachten en kunnen deze zowel in rust als bij inspanning voorkomen. Dit veroorzaakt veel onzekerheid in het dagelijks functioneren en kan daardoor de levenskwaliteit beïnvloeden.
Interessant feitje
Wist je wel dat alle notificaties en trilsignalen op je telefoon elke keer een verstoring van je adempatroon veroorzaken? Bij elk signaal dat je binnenkrijgt, heb je een honderdste van een seconde een ademstop. Tel maar op als je meerdere berichten achter elkaar binnenkrijgt. Dit kan dus meewerken aan het verstoren van de ademhaling.
Wat is de juiste ademhaling?
Wat mij betreft bestaat één ademhaling uit in- en uitademen met een korte pauze na de uitademing. De uitademing is langer dan de inademing. Gemiddeld moeten we in ontspannen toestand tussen de vijf tot acht ademhalingen per minuut maken. Wanneer je je inspant, zal de ademfrequentie toenemen tot ongeveer 12 ademhalingen per minuut.
In het verleden dacht ik dat het belangrijk was om zowel de borst als de buik in beweging te krijgen bij het ademhalen. Sinds kort weet ik dat dit kenmerkend is voor verkeerd ademhalen. Je dient te ademen net onder de borst, daar waar de ribben eindigen en de buik begint. De ademhaling dient moeiteloos en zonder inspanning gedaan te worden en oogt daardoor soepel en geleidelijk. Er is dus lichte beweging in de buik en in de flanken. Beweging vindt niet plaats in de borst. Wanneer je het gevoel hebt dat je te veel moet werken voor de ademhaling, is het verstandig om je ademhaling te laten onderzoeken en hiermee aan de slag te gaan.
Herken jij jezelf in dit verhaal en heb je daardoor vragen gekregen? Neem dan contact op met de praktijk om je ademhaling te laten beoordelen en ontvang tips om jouw ademhaling te verbeteren.
De oorspronkelijke blogpost werd op 11 juni 2021 gepubliceerd en is op 30 april 2025 grondig geüpdatet met de nieuwste informatie.