Bij het opstaan uit de stoel kraakt of plopt er iets in je knie. Bij het hurken knakt er iets in je enkel. Sommige mensen kraken zelf gewrichten van de tenen, vingers en zelfs hun nek. De één vindt het bevrijdend en de ander vindt het een vies geluid. Maar wat gebeurt er nu bij het kraken van gewrichten? Kan het kwaad? Wat vind ik er als fysio van dat mensen zelf kraken? In deze blog lees je meer over het zelf kraken van het lichaam.
Waar komt het knakkende geluid vandaan?
Een gewricht bestaat uit minimaal twee botdelen. Aan het uiteinde van deze botdelen zit een laag kraakbeen. Om het kraakbeen goed zijn werk te laten doen moet het voorzien worden van een soort smeermiddel. Dit noemen wij het synoviaal vloeistof. In deze vloeistof bevinden zich opgeloste gassen.
Wanneer je bijvoorbeeld aan je vinger trekt, wordt de ruimte in het gewricht groter en ontstaat er een onderdruk in de vloeistof. Deze onderdruk zorgt voor een vacuüm, waardoor de opgeloste gassen vrijkomen. Door het knakken doorbreek je het vacuüm. Hierdoor komt er iets extra ruimte in het gewricht, wat opgevuld wordt door de gassen. Bij het loslaten van je vinger moet dat gas ergens heen en maakt dan een ‘knappend’ geluid.
Kan het zelf kraken van gewrichten kwaad?
In principe kan het kraken van gewrichten geen kwaad. Sterker nog, soms ontstaat het knappende geluid wel eens spontaan. Er is uit verschillende onderzoeken gebleken dat er geen schade hoeft te ontstaan aan de gewrichten. Eén onderzoeker heeft zelfs vijftig jaar lang aan één hand de vingers geknakt. Na vijftig jaar zijn er van beide handen foto’s gemaakt en hier was geen verschil tussen te zien.
Wat vind ik er van als therapeut?
Ik vind wel dat er een verschil is tussen zelf knakken en zelf kraken. Wanneer je je vingers buigt en het knakt is daar geen kracht bij gebruikt. Dit vind ik niet erg, dit is de meest natuurlijke vorm van kraken. Echter heb ik mensen in de praktijk die het kraken bij henzelf forceren. Het gewricht wordt dan helemaal in de eindpositie gezet en wordt er met hoge kracht gedrukt tot het kraakt.
Tevens vind ik het ook een groot verschil wat iemand kraakt. Zelf kraken in de vinger en tenen vind ik ‘acceptabel’. Daarnaast zie ik diverse technieken die gebruikt worden voor de nek. Ik ken iemand die het hoofd als het ware naar achteren laat vallen, waardoor een krakend geluid ontstaat. Daarnaast ken ik iemand die met beide handen het hoofd vast pakt en het hoofd onder grote druk draait, waardoor een krakend geluid ontstaat. De eerst beschreven situatie vind ik dan minder erg, omdat er vanuit ontspanning een knappend geluid ontstaat. In de tweede beschreven situatie is er sprake van veel kracht waar ik toch mijn bedenkingen bij heb.
Het aantal keer dat je jezelf kraakt op één dag of per week vind ik wel erg bepalend. Moet je meerdere keren per dag hetzelfde gewricht kraken om het goed te laten functioneren? Dan vraag ik mij wel eens af of het niet een aangeleerde tic is of dat je reageert op de eventuele dopaminen die vrijkomen bij het kraken.
Hoe zie ik kraken?
Uit eigen ervaring blijkt dat kraken niet eens altijd nodig is om lichamelijke klachten op te lossen. Door op een andere manier klachten aan te pakken, kan je soms voorkomen dat een gewricht gekraakt hoeft te worden.
Echter merk ik wel eens dat mijn technieken dan tekort schieten, omdat een gewricht dan zo vast zit dat ik teveel weerstand blijf ervaren. Dan overweeg ik wel eens om een gewricht los te kraken. Hierbij gebruik ik zo min mogelijk druk en probeer ik maar één keer of het lukt. Mocht het los kraken, dan behandel ik daarna direct met de zachte technieken om het gewricht goed te laten functioneren. Lukt het mij niet en kan ik daardoor de klachten niet oplossen? Dan zal ik altijd doorverwijzen naar een manueel therapeut, chiropractor of orthomoleculair arts. Zij zijn gespecialiseerd in de ‘kraakkunst’.
Kraak jij meer dan 5 keer per dag hetzelfde gewricht of is het kraken pijnlijk? Dan adviseer ik om toch naar een professional te gaan.