De meest pijnlijke vorm van hoofdpijn is clusterhoofdpijn. Zoals de naam suggereert, zijn er clusters (perioden) van extreme hoofdpijnen die afgewisseld worden met perioden zonder hoofdpijn. De perioden tussen de aanvallen kunnen variëren van weken tot maanden. Deze vorm van hoofdpijn is erg zeldzaam. In deze blog geef ik meer informatie over deze aandoening.
Wat is clusterhoofdpijn?
Het is een stekende, heftige pijn die in aanvallen komt en aan één kant van het gelaat zit. Aanvallen duren tussen de 15 en 180 minuten en komen vooral ’s nachts voor. Tijdens een clusterperiode kan een patiënt meerdere aanvallen per dag krijgen. Voorafgaand aan de aanval kan er sprake zijn van prikkelbaarheid, een onrustig gevoel en een dof gevoel in het hoofd. Tijdens een aanval is er sprake van bewegingsdrang; de patiënt kan dan slecht stilzitten.
Daarnaast zijn begeleidende autonome symptomen waar te nemen die ontstaan als gevolg van ontregeling van het onwillekeurige zenuwstelsel. Hierbij horen tranende ogen, hangende oogleden, een verstopte neus, zweten, verkleining van de pupil en zwelling van het ooglid aan de zijde van het gelaat waar de pijn zit. Deze aanvallen kunnen gepaard gaan met flauwvallen of een draaierig gevoel in het hoofd.
Naast lichamelijke klachten kent clusterhoofdpijn ook mentale klachten. Depressie en vermoeidheid worden vaak gezien bij mensen met deze vorm van hoofdpijn. Dit is het gevolg van verminderde nachtrust, onbegrip vanuit de omgeving en onzekerheid over het verloop van deze aandoening. Vanwege de heftigheid van de pijnaanvallen in het hoofd en deze bijkomende psychische klachten, heeft deze vorm van hoofdpijn de bijnaam “suïcidale hoofdpijn”.
De oorzaken van clusterhoofdpijn
Het is nog niet volledig duidelijk wat de onderliggende oorzaak is van clusterhoofdpijn. Er zijn aanwijzingen dat de vijfde hersenzenuw en de hypothalamus betrokken zijn bij deze vorm van hoofdpijn. De hypothalamus is een gebied in de hersenen dat het dag- en nachtritme reguleert. Mogelijk verklaart dit waarom de aanvallen doorgaans ’s nachts plaatsvinden. Tijdens rust verwijden de bloedvaten en door vrijzetting van vaatverwijdende stoffen wordt de vijfde hersenzenuw gestimuleerd, wat pijnklachten kan veroorzaken. Een verstoord slaappatroon, vaatverwijders, histaminevrijzetting en het gebruik van alcohol kunnen triggers zijn voor een aanval van clusterhoofdpijn.
Factoren die het risico vergroten
Clusterhoofdpijn komt het meest voor tussen het twintigste en veertigste levensjaar. Het komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Genetische factoren spelen een rol bij deze aandoening; wanneer het in de familie voorkomt, is de kans groter dat je het krijgt. Onderzoek toont aan dat roken de kans op deze vorm van hoofdpijn vergroot. Epidemiologisch onderzoek wijst uit dat er een hogere kans op clusterhoofdpijn is wanneer je verder van de evenaar woont.
Diagnose van clusterhoofdpijn
Vaak hebben patiënten met clusterhoofdpijn al een lang traject van onderzoeken en behandelingen doorlopen voordat zij de diagnose clusterhoofdpijn krijgen. Uiteindelijk wordt de diagnose gesteld op basis van de typische symptomen die gepaard gaan met suïcidale hoofdpijn. Hierbij wordt gekeken naar de aard van de pijn, de duur en frequentie van de aanvallen en de begeleidende symptomen bij de hoofdpijn. Daarnaast wordt neurologisch onderzoek gedaan naar de autonome begeleidende symptomen, die ook buiten een cluster kunnen voorkomen. Neurologisch onderzoek zal bevestigen of er echt geen andere oorzaak is voor de hoofdpijn van de patiënt.
Behandeling
Het voorkomen, verminderen van de frequentie en verlichten van de symptomen bij pijnaanvallen zijn tot nu toe de beste behandelingen bij clusterhoofdpijn. Er zijn diverse medicamenteuze behandelingen om dit te bewerkstelligen, maar deze verschillen vaak per persoon. Triggers voor aanvallen worden opgespoord en zo veel mogelijk vermeden om het uitlokken van een aanval te voorkomen.
Heb je vaak last van hoofdpijnklachten? Er zijn meerdere redenen waarom je hoofdpijn kunt ervaren. Neem contact op met een specialist en laat je klachten onderzoeken.